Christian Dior, de man van de New Look

Wie Christian Dior zegt, denkt spontaan aan de New Look, de stijl die kort na de Tweede Wereldoorlog voor een revolutie zorgde in de mode. De invloed van modegod Dior is nooit weggedeemsterd.

Christian Dior ziet het levenslicht in 1905 in Granville, Normandië, als tweede van vijf kinderen. Hij brengt een groot deel van zijn jeugd door in Les Rhumbs, de prachtige ouderlijke villa, omgeven door een bloementuin en met zicht op zee. Zijn vader is een welstellende fabrikant van kunstmeststoffen. Het gezin verhuist naar Parijs maar blijft de vakanties doorbrengen in Les Rhumbs. De jonge Christian, een echte bloemenliefhebber, drukt zijn stempel op de tuin en voegt er een prachtig rozenprieel aan toe.

Van kunst naar mode

In Parijs vertoeft hij vooral in culturele middens. Hij is bevriend met schilders, schrijvers, muzikanten en ontwerpers. In 1928 opent hij samen met zijn vriend Jacques Bonjean een kunstgalerij in de Rue la Boétie in Parijs, met de ambitie om tentoonstellingen te organiseren rond grote namen zoals Picasso, Braque, Matisse en Dufy maar ook rond schilders die ze persoonlijk goed kenden en waardeerden, zoals Christian Bérard, Salvador Dalí , Max Jacob en de gebroeders Berman. In 1932 opent hij een tweede galerij in samenwerking met Pierre Colle en organiseert er een tentoonstelling gewijd aan het surrealisme. Privé gaat het hem in die periode minder voor de wind : zijn moeder, met wie hij een heel sterke band had, overlijdt en kort nadien gaat het bedrijf van zijn vader failliet, in de nasleep van de beurscrash van 1929. Christian begint stilaan zijn eerste stappen in de mode te zetten, als mode-illustrator. Hij verkoopt zijn tekeningen aan hoedenmakers en modehuizen, waaronder Jean Patou, Schiaparelli, Maggy Rouff, Worth, Balenciaga en Molyneux. Hij werkt tevens als illustrator voor de krant Le Figaro en voor het tijdschrift Jardin des Modes.

In 1938 krijgt hij een job aangeboden bij Robert Piguet, een Zwitserse couturier die in Parijs gevestigd is en waar later ook Hubert de Givenchy ervaring zal opdoen. Na drie jaar maakt Christian Dior de overstap naar het modehuis Lucien Lelong waar hij zich verder bekwaamt als couturier. In 1946 is het zover: Christian Dior richt zijn eigen modehuis op, met de financiële steun van textielindustrieel Marcel Boussac. Hij vestigt zich in een statig pand aan de Avenue Montaigne waar het modehuis nu nog altijd gevestigd is. Met drie ateliers en 85 werknemers heeft het modehuis een stevige basis om een flitsende start te nemen. De eerste collectie wordt op 12 februari 1947 gepresenteerd. Carmel Snow, hoofdredactrice van Harper’s Bazaar, is onder de indruk. Dankzij haar legendarische uitspraak “My dear Christian, your dresses have such a new look” krijgt zijn stijl een naam: de New Look.

Vernieuwing op het juiste moment

Dat de New Look heel snel de wereld veroverde en de standaard zette voor een nieuw modetijdperk, is te danken aan het feit dat Christian Dior de tijdsgeest perfect aanvoelde en die in elegante creaties wist te vertalen. Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende ook een nieuw optimisme. Na de morose mode uit de oorlogsjaren, waarbij noodgedwongen zuinig met stof moest worden omgesprongen, was het tijd voor optimisme. Het contrast tussen de “oorlogsmode” en de creaties van Dior kon niet groter zijn: de plooirok van het Bar-mantelpakje telde 6 tot 7 keer meer meters stof dan de gewone rokken uit die tijd. Ook de materialen waren luxueus: satijn, ottoman, fluweel en prachtige voeringen van tafzijde, zonder het delicate borduurwerk te vergeten. Zoveel weelde stuitte op kritiek bij de gewone bevolking die berooid achtergebleven was na de oorlog. Maar de happy few die al die jaren op hun honger naar elegante, vernieuwende mode gezeten had, ging meteen overstag, met een droomstart voor het modehuis als resultaat. Amper tien dagen na de eerste show had het bedrijf al de gehoopte jaaromzet gerealiseerd. In de zomer van 1947 gaf Christian Dior zijn eerste buitenlandse show, in Sydney. Een paar maanden later ontving hij in Dallas de “Oscar voor couture” van Neiman Marcus. In 1948 volgde de internationale doorbraak met de oprichting van dochteronderneming Christian Dior New York Inc. In de showrooms op de hoek van Fifth Avenue en Fifty-seventh Street werden de pret-à-porter collectie, accessoires en panty’s verkocht.

Totaaluniversum

Samen met zijn zakenpartner Marcel Boussac ziet Christian Dior het van bij de start groot: het modehuis wil niet alleen de wereld veroveren met zijn couturecollecties, maar ook met confectie en met accessoires die door de jaren heen uitgebreid worden. In 1948 volgt de oprichting van een tweede bedrijf: “Parfums Christian Dior”. Dior’s jeugdvriend, Serge Heftler-Louiche, wordt aangesteld als directeur. Als gewezen bankier en industrieel met een jarenlange ervaring in de beautysector, onder meer bij Coty, is Serge Heftler-Louiche de juiste man op de juiste plaats. In 1948 wordt het eerste parfum gelanceerd: Miss Dior. In 1952 volgt Eau Fraîche en vier jaar later Diorissimo. Een slimme zet: op die manier ligt de droomwereld van Christian Dior in het bereik van een breed publiek. Het bedrijf groeit uit zijn voegen en breidt uit met een groot pand aan de rue François 1ier in Parijs. In 1951 stelt het modehuis al 900 mensen tewerk.

Couturier van de sterren

In 1950 ontwerpt Christian Dior de outfits van Marlene Dietrich voor de film Stage Fright van Alfred Hitchcock. Hij ontwerpt ook de bruidsjurk van prinses Soraya voor haar huwelijk met de sjah van Iran en later ook de bruidsjurk van actrice Olivia de Havilland. De happy few van over heel de wereld laat zich kleden in couture-outfits van Christian Dior. In 1954 neemt hij meer dan de helft van de Franse export van haute couture voor zijn rekening. In 1957 haalt hij de cover van Time Magazine. Hetzelfde jaar nog, op het toppunt van zijn roem, sterft hij plots tijdens een vakantie in Italië. De modewereld is in shock. En toch betekent dit niet het einde van zijn levenswerk dankzij de solide organisatie en het nieuw talent dat de couturier al tijdens zijn leven in huis gehaald had.

Bekende opvolgers

Drie jaar voor zijn dood ontdekt Christian Dior de toen piepjonge Yves Saint Laurent en biedt hem meteen een job in het ontwerpteam aan. Na Dior’s dood volgt de toen amper 21-jarige Saint Laurent zijn mentor en leermeester op. Van bij de start drukt hij zijn eigen stijl op de collectie en focust in de couturecollectie van 1958 op de A-lijn. Het jaar daarop showt hij zijn Dior-collectie in Moskou voor een publiek van 11.000 modeliefhebbers. In 1960 wordt Yves Saint Laurent opgeroepen voor zijn legerdienst. Hij wordt vervangen door Marc Bohan die al een aantal jaar voor het modehuis werkt, als artistiek directeur voor Christian Dior London. Marc Bohan leidt  bijna drie decennia lang het creatief team, met als doel: blijven vernieuwen en tegelijk de spirit van het huis bewaren. Bohan kleedt heel wat grote namen, zoals Elizabeth Taylor, Brigitte Bardot, Michèle Morgan, Isabelle Adjani, Lauren Hutton, koningin Sylvia van Zweden, prinses Grace van Monaco, Christina Onassis en vele anderen.  Tijdens zijn lange carrière blijft het modehuis groeien, met nieuwe lijnen zoals Baby Dior en Christian Dior Monsieur en een make-up lijn onder artistiek leiderschap van Serge Lutens die jaren later zal opgevolgd worden door Tyen, nog zo’n grote naam in de beautywereld. In 1968 komt Christian Dior Parfums in handen van Moët-Hennessy. In 1985 verwerft de Franse zakenman Bernard Arnault het modebedrijf Christian Dior. De jaren die daarop volgen, bouwt Arnault via fusies en overnames verder aan wat later het luxe-imperium LVMH zou worden.

In 1989 komt Gianfranco Ferré aan het creatieve roer van het modehuis. Hij ontwerpt onder meer de iconische handtas Lady Dior. In 1996 wordt Gianfranco Ferré opgevolgd door niemand minder dan de flamboyante en geniale John Galliano. Diens spectaculaire shows halen alle media. Zijn eerste wapenfeit is de jurk die hij voor Lady Diana ontwerpt naar aanleiding van de opening van de tentoonstelling “Christian Dior 1947-1957” in het Metropolitan Museum of Art in New York. Galliano ontwerpt onder meer ook de Saddle Bag, nog zo’n Dior-klassieker.
De mannencollectie, die altijd in de schaduw gebleven is, krijgt een echte boost door de komst van Hedi Slimane, de sterontwerper die de slim fit lanceerde. Het verhaal wil dat topontwerper Karl Lagerfeld op dieet ging om in de supersmalle pakken van Slimane te passen. De mannenlijn krijgt ook een nieuwe naam: Dior Homme.

Belgen bij Dior

In 2007 wordt de Belg Kris Van Assche creatief directeur van Dior Homme. Van Assche studeerde aan de vermaarde Antwerpse modeacademie en trok vlak na zijn studies naar Parijs om er jarenlang als assistent van Slimane te werken tot hij in 2005 zijn eigen Kris Van Assche collectie oprichtte. Twee later keert hij terug naar Dior en blijft er tot 2018.
Hij is niet de enige Belg die zijn stempel op het Franse modehuis zal drukken. In 2011 wordt Galliano bij Dior aan de deur gezet wegens antisemitische uitspraken. Raf Simons volgt hem in 2012 op als creatief directeur voor de vrouwencollecties en blijft er drie jaar.
In 2014 doet een andere Belg zijn intrede bij Dior: Peter Philips die artistiek directeur benoemd wordt van Christian Dior Make-up.
In 2016 komen de vrouwencollecties van Dior voor het eerst onder het creatief leiderschap van een vrouw, de Italiaanse Maria Grazia Chiuri die haar eerste show voor het modehuis opent met een statement: “We should all be feminists” staat op een T-shirt te lezen. Voor haar collecties werkt ze vaak samen met kunstenaars en ambachtslui van over de hele wereld. Haar maatschappelijk engagement loopt als een rode draad doorheen haar werk. Ze voelt de tijdsgeest haarscherp aan, net als Christian Dior destijds.

Dior – A New Look in Kunstmuseum Den Haag

Van 21 september 2024  tot en met 26 januari 2025 loopt in het Kunstmuseum Den Haag de tentoonstelling Dior – A New Look. De tentoonstelling werpt een frisse blik op het couturehuis en toont ontwerpen van Christian Dior zelf en van zijn opvolgers Yves Saint Laurent, Marc Bohan, Gianfranco Ferré, John Galliano, Raf Simons en Maria Grazia Chiuri. De centrale verhaallijn is de dialoog tussen het werk van de stichter, Christian Dior, en Maria Grazia Chiuri. De raaklijn tussen beide ontwerpers is hun gedurfde, unieke en vooruitstrevende stijl die naadloos aansluit bij de tijdsgeest. Elk op hun manier hebben ze een frisse “New Look” neergezet.

De expo was nog nooit op andere locaties te zien. Ontwerpen uit de collectie van Kunstmuseum Den Haag worden aangevuld met uitzonderlijke bruiklenen van Dior Héritage, en ook van Palais Galliera (Musée de la Mode de la Ville de Paris), Musée Yves Saint Laurent Paris en andere (privé)collecties in België, Duitsland, Italië, Monaco en de Verenigde Staten. Een opmerkelijk luik binnen de tentoonstelling is de Dior costume jewellery, afkomstig van een van de grootste particuliere verzamelingen ter wereld. Een selectie tekeningen, schetsen en iconische foto’s maakt het geheel compleet.

Info: www.kunstmuseum.nl

www.dior.com