Op wandel met … Evy Gruyaert: Ik luister dus ik ben

Evy Gruyaert leerde Vlaanderen eerder al lopen, vandaag zet ze ons ook aan tot luisteren. Met een nieuwe podcast, een boek én een community onder de koepel ‘We are all ears’. Ik ontmoet Evy op een zonovergoten maandagmiddag begin februari. Geen betere manier om naar elkaar te luisteren dan tijdens een stevige wandeling. Dus neemt ze me mee langs het Sas van Astene. We denken en we luisteren. ‘Ik luister dus ik ben’, vat Evy haar nieuwe missie samen. Descartes, maar dan met een sausje Evy Gruyaert.

Terwijl Evy vrolijk poseert voor de fotograaf, naar de wandelaars knikt en iedereen die passeert een goeiemiddag wenst, kan ik nog rustig even observeren. Evy omschrijft zichzelf als een introverte extravert, een generalist en maïzena. Het bindmiddel tussen mensen. Een dankbaar en zacht dekentje in koude tijden, voeg ik er zelf nog aan toe.

“Iedereen is een mond en twee oren en kan dus luisteren”, steekt Evy van wal. “’We are all ears’ gaat over een luisterevolutie met een positieve boodschap. Door mensen écht naar elkaar te leren luisteren willen we ze verbinding laten maken. Met onze organisatie maken we podcasts, hebben we een boek geschreven, plaatsen en activeren we luisterbanken in gemeenten, organiseren we luisterenwandelingen en geven workshops in bedrijven. Luisteren is het hedendaagse antwoord op eenzaamheid. Verbinding maken en die voelen met andere mensen is essentieel. Het is zoals eten en drinken.”

Vorige week woonde ik een live opname en luisterworkshop bij van jullie podcast. Een namiddag met kleppers als Joris Hessels, dokter Servaas Bingé, stressonderzoeker Marie-Ann Vanderhasselt en meermaals tot beste werkgever bekroonde Wouter Torfs. Hoe is het geweest voor jou?

“Het was erg leuk om te doen. De reacties waren ook super. Al weet ik dat mensen tegen mij niets anders durven zeggen natuurlijk (lacht). Ik ben geïnspireerd en gemotiveerd thuisgekomen. Het deed deugd om te horen dat mensen hun schouders willen zetten onder onze community.”

Ik voelde me ook zo. Geen hoofd vol mails en to do-lijstjes, maar even helemaal in het moment. Door te luisteren naar mensen die ik niet kende.

“Vandaag is er veel onderzoek naar de verschillende types van rijkdom. Een tijdlang gingen we ervan uit dat je rijk bent als er centen op de rekening staan. Maar er is ook sociale, fysieke, mentale en tijdsrijkdom. De financiële bankrekening is niet de enige die gevuld moet zijn. Mensen werken zich kapot, maar gaan op andere vlakken volledig onder nul. Zeker in onze sociale rijkdom investeren we vandaag heel weinig.”

Het cliché dat de kop opsteekt wanneer we ouder worden: ‘had ik maar wat minder gewerkt’.

“Absoluut. Het is zo belangrijk om gelijkgestemden op te zoeken. In een hobby, een job, een loop- of breiclub of een workshop. Mensen die dezelfde waarden en normen delen, die gelukkig worden van dezelfde zaken, dat geeft voeding aan onze ziel. Dat gevoel had ik afgelopen week. Ik ben zelf geen goede netwerker. Dat kost me heel veel energie. ‘Wat kan ik nu nog eens vragen?’, denk ik dan. Maar wanneer er gemeenschappelijkheid is, krijg ik energie.”

Een boek voor Trump

Even terug naar dat minder werken. Zelf ben je nu ook niet bepaald een lui beestje … Er is Start 2 Run, Hardlopen met Evy, de Alles goed?-podcast voor de VRT, We are all ears, jouw juwelenlijn … Dit zijn geen kleine zijprojectjes meer. Hoe combineer jij alles?

“Alles loopt door elkaar. De gasten van de ene podcast komen al eens op bezoek bij de andere. Bij sommige projecten, zoals alles wat met het lopen te maken heeft, werk ik meer achter de schermen. Ik geloof vandaag in ‘back to basics’. Ergens toe te behoren, gehoord en gezien worden. En veel mensen met mij. Er is een overdaad aan luide stemmen van de usual suspects. Een carrousel van mensen die de revue telkens weer passeert. In de media is er steeds minder tijd om écht over iets te babbelen.  Alles moet technisch in elkaar steken. Een babbeltje van 2-3 minuten en dan mag je alweer afronden. Waar kan je het dan nog echt over hebben? Mensen worden ook vooral tegenover elkaar gezet. Ik zou graag een positief signaal de wereld insturen. Eentje van constructiviteit en mate. Van samenwerken om het beter te doen. Zou ik geen boek aan Trump kunnen geven?

Ambitieus. Dat verraadde de ondertitel van jouw nieuwe boek ook al. ‘Waarom luisteren de wereld kan redden.’ Denk je dat echt?

“Ik besef dat we maar een druppeltje op een hete plaat zijn. Een plaat die alleen maar heter wordt. Maar ik draai het graag om. Alles wat we doen kan een effect creëren. Door één druppeltje, bewegen er meer druppeltjes. En zo zetten we iets groter in gang.”

Met Start 2 Run deed je het al eens voor. Je kreeg zowaar heel Vlaanderen aan het lopen. 

“Yes! En nu zie ik het nog breder dan toen. Lopen en luisteren tonen wel wat overeenkomsten. Onderzoek toont aan dat jongeren vandaag vooral gaan sporten om verbinding te maken met elkaar. Vroeger was sporten iets om gewicht te verliezen of om je lijf te verstevigen. Nu gaat het over contact. Echt contact. Mooi toch?”

Zeg niet: goed gedaan!

Jij hebt van luisteren jouw beroep gemaakt. Wie of wat is tijdens al die gesprekken het meeste bijgebleven?

“Elk gesprek heeft iets waardevol. Dirk De Wachter blijft sowieso aan de ribben plakken. Maar ook An Raes, het hoofd van een palliatieve afdeling, heeft een ongelofelijke indruk nagelaten. Net voor de opname van de podcast liet ze weten te laat te zijn. Bleek dat ze nog een palliatieve sedatie en euthanasie had. Daar schrok ik van. Dat maakt deel uit van haar dag. En dan moet je weer verder. Luitsteren in zo’n omgeving heeft een diepe impact. Net zoals luisteren binnen het gevangeniswezen. Mensen opsluiten is één ding. Maar daarmee verandert er nog niets. Die gesprekken doen me beseffen dat luisteren een pleister op de wonde kan zijn. Een troost aan twee kanten.”

Wat is de beste luistertip die je zelf al hebt ontvangen? 

“Ik luister al lang professioneel, maar ben ook een persoon die makkelijk luistert. Een tijd lang kwam iedereen eigenlijk maar zijn verhaal op me uitkieperen. Ik heb geleerd dat luisteren tweerichtingsverkeer is. Het is heel aandachtig bij de ander zijn verhaal zijn, de juiste vragen stellen om de ander in zijn verhaal te krijgen. Oprecht nieuwsgierig zijn. Naar het waarom, de hoe, wanneer en de ervaring bij alles vragen. Allemaal om de ander beter te begrijpen.”

De tip die ik zelf onthield uit jullie workshop was: zeg niet ‘Goed gedaan!’, maar zeg ‘Je hebt me geïnspireerd.’

“Klopt. Leg uit aan de ander wat die met jou gedaan heeft, dan plaats je jezelf niet boven de ander, maar naast elkaar. Jouw compliment gaat zo veel dieper. Daarmee bedoel ik niet dat iemand het slecht bedoelt als die gewoon zegt dat je iets goed hebt gedaan. Ik ga ervanuit dat de meeste mensen deugen.”

Verliefde blikken

Aan het begin van het ‘We are all ears’-event vertelden jullie het publiek dat jij en jouw sidekick op het podium, Frederik, ook partners zijn. Jullie zijn veertien jaar samen. De verliefde blikken zouden een prille relatie doen vermoeden. 

“Het is de eerste keer dat we zo samen werken. Het zorgt voor een andere verbinding dan we gewoon zijn. We zijn heel complementair. Ik ben eerder een introvert type, hij eerder extravert. We brengen dezelfde boodschap, maar op een andere manier. In het begin was het zoeken in de organisatie. Maar we hebben onze dynamiek gevonden. Met respect naar elkaar kijken, elkaar zien voor wie je bent. Dat aanvaarden, respecteren en stimuleren. Dat heeft voor een boom in onze relatie gezorgd.”

Jullie hebben ook twee kindjes. Die willen ‘s avonds ook dat mama eens luistert.

“Zeker en vast. En ik ben soms ook eens moe en uitgeluisterd. Maar ik doe mijn best. Net zoals iedereen. Frederik en ik zijn zo gepassioneerd door wat we doen dat we moeten opletten dat we nog over iets anders babbelen dan onze ‘We are all ears’. Al slaat het vuur ook op een leuke manier over op onze kinderen. Helena had vorige week een mooie tekening gemaakt van een oor met beentjes. Voor in de ideeënmap als we een nieuw logo nodig hebben, klonk het (lacht).”

Wist jij wat je later wilde worden?

“Totaal niet. Ik ben daar wel jaloers op geweest. Ik zei altijd dat ik dierenarts wilde worden omdat wij op de buiten woonden en ik graag dieren zag, maar toch vooral omdat er een antwoord verwacht werd. Er is nooit een haar op mijn hoofd geweest die eraan dacht te doen wat ik nu doe. De media waarin ik terechtkwam zijn treinen geweest, waar ik opgesprongen ben. Niet wetende waar die zouden stoppen. Ik voel dat ik een droomjob heb, al zou ik niet kunnen zeggen hoe die droom er concreet uitziet.”

Wat is de lijn? 

“Positiviteit de wereld induwen. Zachtheid, verbinding.”

Een zachte sjaal in de file

In jullie werk worden de filosofen niet geschuwd. Descartes, Socrates … Ben je zelf filosofisch ingesteld?

“Die theorieën zijn zo oud en hebben hun nut bewezen. Ik vind het zelf vooral interessant die toe te passen op hoe de mens vandaag leeft. Hoe we praktisch met al die kennis kunnen omgaan. Ik probeer elke dag te wandelen. Zonder oortjes. Want er gaat best wel veel om in mijn hoofd. Wandelen helpt om eruit te geraken. Om denktakjes te ordenen en te sorteren tegen dat ik thuiskom. Zonder druk dat iets moet. Vroeger wou ik ook die tijd nuttig gebruiken. Dan moest daar ook weer iets uitkomen.”

De vloek van onze maatschappij. Alles moet iets opleveren.

“Time is money. En vooral money bepaalt wat kwaliteit is. Daar moeten we van terugkomen. Het wandelen zonder meer, behalve met mijn eigen stem, vind ik belangrijk. Dan kan die stem haar ding doen. Want hoe kan je nu luisteren naar een ander als je niet naar jezelf kan luisteren?” 

Waar luister jij vandaag zoal naar?

“Ik ben momenteel verzot op de podcast van Dr. Rangan Chatterjee. Hij praat met mensen over de hele wereld, ook de groten zoals Dr. Gabor Maté, over wellbeing, het leven en hoe we er beter in kunnen worden. Hij maakt de dingen heel praktisch en eenvoudig en laat vooral zien dat hij ook een gezin heeft, in de file staat en soms door het leven ploetert. Door hem vind ik het zelf niet zo erg als ik weer ergens sta aan te schuiven. Dan heb ik mijn auditieve zachte sjaal bij me. Verder luister ik graag verschillende playlists met muziek. Eentje voor elke mood. Mijn  vriendinnekes en vriendjes. En mijn kinderen en mijn man.”

Wat is de prestatie waar je tot hier toe het meeste trots op bent?

“Ik kan sowieso moeilijk kiezen, kiezen is verliezen.”

Dat zou je nu niet zeggen.

“(lacht) Het creëren van nieuw leven in de vorm van onze kinderen en hoe dat alles beïnvloedt. Dat was toch een serieuze ommezwaai in het leven. Dan vind ik dat we dat goed gedaan hebben. Dat wij als ouders hen een kader kunnen geven waarmee ze aan de slag mogen. Met als belangrijkste boodschap dat ze mogen zoeken naar hun versie van zichzelf.”

Behalve goed luisteren, kan je ook goed babbelen Evy. Merci.

‘Waarom luisteren gelukkig maakt’– Evy Gruyaert – ISBN 978-94-6383-546-6

Meer info over de podcast en community: www.all-ears.be.